Wycieczka do Twierdzy Grudziądz

   Dnia 10 października 2019 r. grupa wychowanków pod opieką wychowawcy i pracownika ochrony zwiedziła ciekawy obiekt forteczny z XVIII wieku w Grudziądzu. Realizując cele i zamierzenia programu wychowawczego „Archeologia Żywa”, wychowankowie mogli zapoznać się z zespołem fortyfikacji chroniących dolinę Dolnej Wisły oraz przyczółek mostowy w Grudziądzu.

   Jako że obiekty zwiedzane przez nas nadal są użytkowane przez Wojsko Polskie, konieczne było uzyskanie odpowiedniej zgody od komendanta grudziądzkiej jednostki wojskowej na nasze turystyczne peregrynacje. Polska, ze względu na swoje położenie geopolityczne i związane z tym burzliwe dzieje, jest jedynym krajem naszego kontynentu, w którym zachowały się – oprócz rodzimych – nowsze i najnowsze fortyfikacje stanowiące spuściznę kulturową europejskich mocarstw (Prus/Niemiec, Rosji/ZSRR, Francji, Austrii, Szwecji). Są wśród nich monumentalne zamki średniowieczne, XVIII i XIX-wieczne cytadele, twierdze z dziesiątkami wspomagających je fortów oraz dwudziestowieczne umocnienia, których układy w części utrwaliły zmieniające się w I połowie XX wieku granice mocarstw i strefy wpływów. Zwiedzając nasz kraj, można więc zapoznać wychowanków z nowymi i najnowszymi fortyfikacjami w przekroju ogólnoeuropejskim na tle najważniejszych wydarzeń historycznych naszego kontynentu. Uświadamiamy sobie obowiązek popularyzacji kulturowego dziedzictwa naszego narodu, jako istotnego elementu dziedzictwa europejskiego, którego częścią są zachowane obiekty fortyfikacyjne wielonarodowego pochodzenia. Do takich należy pruska XVIII-wieczna Cytadela w Grudziądzu. Zwiedzając ją, mogliśmy się zapoznać z zapisaną w materii budowlą ewolucji myśli techniczno-budowlanej, rozwiązaniami konstrukcyjnymi (ciągi komunikacyjne i wentylacyjne, systemy odwadniające, warunkami codziennego życia załogi), wyposażeniem technicznym (bojowym i sanitarnym).

     Pan przewodnik, oprowadzając nas po poszczególnych obiektach fortecznych, wskazał nam rolę, jaką odegrała cytadela w strukturze przestrzennej Grudziądza (ograniczała rozwój osadnictwa), wpływając na wzrost poziomu życia jego mieszkańców. Dowiedzieliśmy się ciekawych informacji o przebiegu walk w okresie napoleońskim o twierdzę Grudziądz oraz o kluczowej roli, jaką załoga tej twierdzy odegrała w czasie Bitwy na Jeziorach Mazurskich między wojskami niemieckimi i rosyjskimi w sierpniu 1914 roku.

     Treści zawarte w architekturze obronnej, poznawanej przez nas w czasie organizowanych w zakładzie wycieczek, mają szczególne znaczenie wychowawcze. Z jednej strony pozwalają na integrację z ponadnarodową społecznością w wymiarze ogólnoeuropejskim. Z drugiej strony wyzwalają naturalne dążenie do wzmacniania swojej narodowej tożsamości. 

Autor: Redakcja